Bij sommige ouders kan de wens ontstaan om een kind te onterven, en dit kan om verschillende redenen zijn. Bijvoorbeeld wanneer er geen contact meer is met een kind vanwege een ruzie, als het kind problemen heeft met het beheren van geld, of als er sprake is van verslavingsproblematiek die het nalaten van geld onverantwoord maakt. Echter, het onterven van een kind is geen eenvoudige kwestie; de wet heeft hier namelijk beperkingen voor opgesteld.
Het wettelijke recht van een kind
Elk kind heeft namelijk recht op zijn of haar legitieme portie. Dit houdt simpelweg in dat een kind tot vijf jaar na het overlijden van de ouder aanspraak kan maken op deze legitieme portie. De legitieme portie is de helft van het erfdeel dat het kind zou hebben ontvangen als er geen testament was opgesteld.
Laten we dit verduidelijken met een voorbeeld. In een gezin met drie kinderen erven de langstlevende ouder en de kinderen elk een kwart van de erfenis. De legitieme portie van een kind bedraagt dan de helft van een kwart van de erfenis. Als bijvoorbeeld een huis ter waarde van vierhonderdduizend euro wordt nagelaten, heeft het onterfde kind recht op de helft van een kwart van de erfenis, wat neerkomt op € 100.000 en dus recht geeft op € 50.000.
Risico’s bij het opeisen van de legitieme portie
Het onterfde kind moet echter de vordering op de legitieme binnen vijf jaar na het overlijden instellen. Dit roept de vraag op of het verstandig is om een onterfd kind op de hoogte te stellen van het overlijden van de ouder. Hoewel er geen wettelijke verplichting is voor erfgenamen om dit te doen, kan het toch wijsheid zijn. Het kan namelijk voorkomen dat de erfgenamen hun deel van de erfenis al hebben uitgegeven aan bijvoorbeeld een dure camper of een langverwachte verbouwing van hun huis. Als het onterfde kind vervolgens aanspraak maakt op de legitieme portie, moeten de erfgenamen in het ergste geval deze legitieme portie uit hun eigen vermogen betalen of bezittingen verkopen om aan deze verplichting te voldoen. Dit is de reden waarom ik altijd aanraad om dit met de erfgenamen te bespreken, zodat zij zich bewust zijn van de risico’s wanneer er sprake is van een onterfd kind en van tevoren kunnen beslissen of ze dit risico willen nemen.
In een dergelijke situatie is het ook verstandig dat de erfgenamen de erfenis beneficiair aanvaarden. Op deze manier kunnen zij alleen aanspraak maken op de erfenis als er sprake is van een positief saldo in de nalatenschap, en zijn zij niet aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap, inclusief de legitieme portie van een onterfd kind.
Is de legitieme portie nog relevant?
Het is gerechtvaardigd om je af te vragen of de legitieme portie nog steeds relevant is in deze tijd. Tegenwoordig hebben de meeste kinderen, dankzij de welvaart in ons land, toegang tot onderwijs en hebben zij doorgaans een rooskleurige financiële toekomst in het verschiet. Daarnaast kun je je afvragen waarom ouders hun kinderen zouden willen belonen met een wettelijk erfdeel als zij tijdens hun leven geen moeite hebben genomen om voor hen te zorgen.
Misschien is het tijd om het onderwerp van de legitieme portie weer ter discussie te stellen. Als je meer wilt lezen over nalaten en erven, raad ik je aan het recente artikel in het Algemeen Dagblad te lezen via de link https://www.ad.nl/geld/al-jaren-slecht-contact-kun-je-dan-je-kind-onterven~a2249bc0/